Praca u podstaw – to jedno z najważniejszych pojęć wywodzących się z epoki pozytywizmu. Rozwijało się w latach 70 i 90 XIX w. w Królestwie Polskim. Związane było z przekonaniem o konieczności rozpowszechniania edukacji oraz rozbudzania świadomości narodowej wśród najbiedniejszych warstw społecznych.

Praca u podstaw nakłaniała ludzi wykształconych do zajęcia się problemami biedniejszych, do zapewnienia im opieki oraz dobrego, godnego bytu. Początkiem rozwoju pracy u podstaw było wprowadzenie w 1864 roku ustawy uwłaszczającej chłopów, którzy mieli prawo do samodzielnego zarządzania gruntami i czerpaniu z nich zysków. Hasło to zostało odzwierciedlone w wielu utworach literackich takich jak ” Lalka „, ” Antek”, ” Janko muzykant ” i ” Siłaczka „. Przykładowo w ” Antku ” powieści Bolesława Prusa, główny bohater po mimo własnych ambicji i chęci osiągnięcia celu, nie jest w stanie ich zrealizować ze względu na niski poziom edukacji.

Praca u podstaw była bardzo ściśle powiązana z pracą organiczną.